dinsdag 28 oktober 2008

Die goede oude identiteitscrisis

Aah heerlijk. Nog eens goed panikeren over levensbepalende keuzes. In de illusie verkeren dat er een juist pad is, dat mijn problemen van kosmisch belang zijn en dat iemand er een moer om geeft. Uiteraard is dat geheel vergezeld van een alles verwoestende twijfel. Een twijfel die zelfs voor Descartes te ver zou gaan. Wat moet ik doen? Op basis waarvan moet ik besluiten wat ik moet doen? Doet het er iets toe wat ik doe? Wie ben ik om de pretentie te hebben iets te doen? Is het niet beter niets te doen? Hoe heette alweer dat programma met Mark Uyterhoeven en Rob Vanoudenhoven in dat huis?
Vragen die je opeten, je consumeren, tot je alles, de wereld, jezelf zo kapotgerelativeerd hebt dat beslissen onbelangrijk lijkt.

Dan vraag ik me toch af wat het evolutionaire nut is van zo'n identiteitscrisis. Zijn mensen die zoiets doorstaan beter in staat zichzelf in te schatten, zodat ze betere keuzes maken die dan leiden tot een verhoogde fitness? Jef twijfelt of hij jager of visser wil worden. Hij kiest na lang beraad voor visser omdat hij daarvoor meer talent heeft. Hij wordt de beste visser van de stam en bezwangert bijgevolg elke vrouw met een klein, aan zichzelf twijfelend vissertje. Zo kabbelt het evolutionaire beekje verder tot we in een wereld terechtkomen waar niemand zijn eigen identiteit nog kent. Wat dan weer leidde tot uitvindingen als de identiteitskaart, maar dat is voer voor een ander verhaal.

Of is dat hele evolutionaire verhaal bullshit en is dit verschijnsel slechts een gevolg van de moderniteit. Dat lijkt mij plausibeler. Toen keuzes zich nog beperkten tot wegvluchten van de hongerige leeuw of niet zal permanente twijfel toch eerder een obstakel geweest zijn. Vandaag zijn keuzes van een heel andere aard. Nu kunnen we in alle rust en kalmte de schaamhaarshampoo naar keuze selecteren uit een afdeling van 2m bij 2m. Twijfel is positief, ze geeft me tijd om rekening te houden met de specifieke kwaliteiten van de specifieke schaamhaarshampoo's en op die manier vind ik het product dat het best bij mijn persoonlijkheid past. De volgende dag kan ik met nieuwe moed en gewassen schaamharen de wereld intrekken.
Maar die twijfel, die ongetwijfeld het gevolg is van steeds meer keuzemogelijkheden, heeft tot gevolg dat mensen ook aan zichzelf gaan twijfelen. Daaruit ontstaat dan weer het recordaantal depressies waar we vandaag mee te kampen hebben.
Depressie is het gevolg van te veel keuze, om het met een oneliner te zeggen. Het veroorzaakt bij mij een romantisch verlangen naar vroegere tijden toen alles minder ingewikkeld was en toen ik nog gewoon jager of visser wilde worden.
Maar welke van de twee?

Geen opmerkingen: